نوشته بلاگ

پست مدرن در معماری

پست مدرن در معماری یک جریان فرهنگی و هنری است که از اواخر دهه 1950 میلادی شکل گرفته و به ویژه در دهه‌های 1960 و 1970 گسترش یافته است. این جریان از معماران برجسته‌ای چون فرانک لوید رایت، لوییس کان، و زها حدید الهیان پیروی می‌کند. پست‌مدرنیسم در معماری از مفاهیم مدرنیسم (که در دوره قبلی معماری یعنی دهه 1920 تا 1940 مورد استفاده قرار گرفته بود) جدا شده و به چالش کشیدن ایده‌ها و قوانین مدرنیسم می‌پردازد.

مهمترین ویژگی‌های پست‌ مدرن در معماری عبارتند از:

متنوعیت و تنوع:

پست‌مدرنیسم از تنوع در اشکال، مواد، و رنگ‌ها بهره می‌برد. معماران پست‌مدرنیستی تمایل دارند از ترکیبات نوین و متنوع در طراحی‌های خود استفاده کنند.

تلفیق اقناعات:

این جریان تلاش می‌کند اقناعات و الهام‌گرفته‌های مختلف را در یک طراحی تلفیق کند. این شامل ترکیب اقناعات سنتی و مدرن، استفاده از الهام‌گرفته‌های فرهنگی مختلف و ادغام ایده‌های متفاوت است.

استفاده از نمادها و علائم:

معماران پست‌مدرن نسبت به استفاده از نمادها و علائم از جمله معماری سنتی و تاریخی بی‌تردید ترحم بیشتری دارند. این نمادها و علائم می‌توانند به عنوان نقطه شروعی برای ایجاد ارتباط با جوانب فرهنگی و تاریخی در طراحی‌ها استفاده شوند.

انحراف از فرم‌های هندسی مدرن:

معماری پست‌مدرن از فرم‌های هندسی سنتی و مدرن انحراف می‌کند و تلاش دارد تا اشکال جدید و خلاقانه‌تری را به وجود آورد.

توجه به راحتی و کاربری:

در طراحی‌های پست‌مدرن، توجه به راحتی و کاربری از اهمیت بالایی برخوردار است. این جریان تا حدی از اصول مدرنیسم استفاده می‌کند اما به طراحی‌های متنوع‌تر و کاربرپسندتری توجه دارد.

مهم‌ترین اِلمان‌های پست‌ مدرن در معماری

معماری پست‌مدرن، به عنوان یک جریان معماری چندان مشخص و انحصاری نیست و به تنوع زیادی از طراحی‌ها و ساختمان‌ها اشاره دارد. با این حال، برخی از عناصر مشترک و مهمی وجود دارند که در طراحی‌های پست‌مدرن به کار گرفته می‌شوند. در زیر، مهم‌ترین این عناصر آورده شده است:

تنوع مواد:

استفاده از مواد متنوع از جمله فلز، شیشه، بتن، چوب، و مصالح نوین مانند فایبرگلاس.

فرم‌های هندسی نوین:

استفاده از فرم‌های هندسی جدید و غیرمتقارن که اغلب باعث ایجاد ساختمان‌ها و سازه‌های بسیار شناخته شده می‌شوند.

سطوح منحنی و منحنی‌های آزاد:

ترجیح به سطوح منحنی و منحنی‌های آزاد به جای خطوط و سطوح ساده.

ترکیب اقناعات مختلف:

تلفیق ایده‌ها و الهام‌گرفته‌های مختلف از فرهنگ‌ها و دوران‌های گوناگون.

نورپردازی خاص:

نورپردازی با اثرات مختلف به منظور ایجاد جو و حالت‌های مختلف در فضا.

استفاده از فناوری نوین:

استفاده از فناوری‌های مدرن و نوآوری‌ها در ساخت و طراحی.

شیب‌ها و لایه‌ها:

استفاده از شیب‌ها و لایه‌های مختلف در ساختارها که به تنوع و پیچیدگی افزوده می‌شود.

سازه‌ها با ارتفاعات متنوع:

طراحی ساختمان‌ها با ارتفاعات و اشکال مختلف به جای استفاده از ساختمان‌های مسطح.

ارتباط با محیط:

توجه به ارتباط فضاها با محیط اطراف و ایجاد تعامل مثبت با محیط طبیعی.

خلاقیت و نوآوری:

تمرکز بر خلاقیت و ایجاد طرح‌ها و ساختمان‌هایی که از روش‌ها و شکل‌های نوآورانه استفاده کنند.

سبک پست مدرن در طراحی داخلی

در طراحی داخلی، سبک پست‌مدرن تأثیرگذار بوده و طراحان داخلی از اصول و ویژگی‌های این سبک در ایجاد فضاهای مدرن و خلاق استفاده می‌کنند. ویژگی‌های سبک پست‌مدرن در طراحی داخلی شامل موارد زیر می‌شود:

تنوع مواد و سطوح:

استفاده از مواد متنوع از جمله فلز، شیشه، چوب، سنگ، و مصالح نوین برای ایجاد تنوع و زیبایی در داخل فضاها.

رنگ‌های جریانی:

استفاده از رنگ‌های جذاب و جریانی، از جمله رنگ‌های روشن و متنوع با تأثیرات نورپردازی مدرن.

خطوط خلاقانه:

استفاده از خطوط خلاقانه و منحنی‌های نوین در طراحی مبلمان و ساختارهای داخلی.

فضاهای باز:

ایجاد فضاهای باز و انتقال از فضاهای بسته به فضاهای باز با استفاده از طراحی‌های معماری خلاقانه.

ترکیب اثرات نورپردازی:

استفاده از نورپردازی با اثرات مختلف به منظور ایجاد فضاهای جذاب و دینامیک.

مبلمان مدرن:

استفاده از مبلمان با خطوط ساده، شکل‌های جذاب، و مواد نوین که با طراحی‌های هنری و خلاقانه همراه هستند.

نقاشی و تزئینات:

استفاده از نقاشی و تزئینات هنری به جای زیورآلات زیاد، با تمرکز بر ارتباط با هنر مدرن.

میزبانی و تجربه کاربری:

توجه به تجربه کاربری و ایجاد فضاهایی که مطابق با نیازهای ساکنان یا کاربران باشند.

استفاده از الهام‌گرفته‌ها:

تلفیق ایده‌ها و الهام‌گرفته‌های مختلف از فرهنگ‌ها و دوران‌های گوناگون.

سبک پست‌مدرن در طراحی داخلی امکان ایجاد فضاهای مدرن، دینامیک، و خلاق را فراهم کرده و به طراحان داخلی این امکان را می‌دهد که با جوانب مختلف هنر و طراحی آشنا شده و طرح‌های خاص و ابتکاری ایجاد کنند.

مدرنیسم و پست مدرنیسم

مدرنیسم و پست‌مدرنیسم دو جریان فرهنگی، هنری، معماری، ادبی و فلسفی هستند که در دو دوره زمانی مختلف ظهور کرده‌اند. هر کدام از این دو جریان مشخصه‌ها و ایده‌های خود را دارند. در ادامه به توضیح این دو مفهوم پرداخته می‌شود:

مدرنیسم:

دوره مدرنیسم اغلب به دوره زمانی از اواخر قرن 19 تا اوایل قرن 20 اشاره دارد. این جریان فرهنگی شامل هنر، ادبیات، معماری، فلسفه، و موارد دیگر بوده است. مدرنیسم تأکید بر نوآوری، شکست با سنت‌های قدیمی، و افراز به جلو در مسیرهای هنری و فرهنگی داشته است. در هر زمینه‌ای، این جریان به تغییرات ژرف در نگاه‌ها، ارزش‌ها، و شکل‌های هنر و ادبیات منجر شد.

پست‌مدرنیسم:

پست‌مدرنیسم به دوره‌ای از اواخر قرن 20 تا اوایل قرن 21 اشاره دارد. این جریان بر خلاف مدرنیسم، تأکید بر انتقاد از طریق ویژگی‌هایی چون ترکیب متناقض از عناصر، بازی با نسبت‌های فرهنگی، تأکید بر ارتباطات جهانی، و اشکال شکست‌خورده از سنت دارد. پست‌مدرنیسم به ترکیب ایده‌ها، ظواهر، و ارزش‌های مختلف از طریق یک دیدگاه کلان‌شهری و گلوبالی اشاره دارد.

در کل، این دو جریان هنری و فرهنگی متناقض با سنت‌های قبلی بوده و به تغییرات بزرگ در نگرش‌ها و ایده‌های جامعه و فرهنگ جهانی منجر شده‌اند. هر یک از این دو جریان نقش مهمی در شکل‌دهی به هنر و فرهنگ دارند و اثرات آن‌ها تا به امروز قابل مشاهده است.

نمونه‌های سبک معماری پست مدرن

سبک معماری پست ‌مدرن متنوع بوده و از تنوع در طراحی‌ها، مواد، و ساختمان‌ها بهره می‌برد. در زیر، نمونه‌هایی از ساختمان‌ها و طراحی‌های معماری پست‌مدرن آورده شده است:

کلیسای سییدون (Sydney Opera House) – استرالیا:

طراحی شده توسط جان اوتون در دهه 1950 و به عنوان یکی از نمادهای برجستهٔ استرالیا شناخته می‌شود. شکل هندسی خاص و سطوح منحنی آن به عنوان یک نمونه پیچیده از سبک معماری پست‌مدرن محسوب می‌شود.

موزه گوگنهایم بیلبائو (Guggenheim Museum Bilbao) – اسپانیا:

طراحی شده توسط فرانک جهانسون و به عنوان یکی از موزه‌های معاصر مشهور است. ساختمان با سطوح منحنی، لایه‌های فلزی، و شکل‌های جذاب به ویژگی‌های پست‌مدرن اشاره دارد.

برج آرچو (Arch of Triumph) – پاریس، فرانسه:

این برج توسط جان شارل‌نولفین در دهه 1960 طراحی شده و به عنوان یک نماد از تحولات معماری پست‌مدرن محسوب می‌شود. شکل زیبا و فرم خاص آن نمایانگر ویژگی‌های این سبک است.

موزه هنرهای معاصر تیت (Tate Modern) – لندن، انگلستان:

موزه تیت مدرن یک مثال دیگر از ساختمان‌های پست‌مدرن معاصر است. این موزه با استفاده از ساختارها و مواد نوین، به عنوان یک مرکز هنری برجسته در لندن شناخته می‌شود.

آپارتمان آپویت (Apartment Building Apoteket) – استکهلم، سوئد:

طراحی شده توسط آهنرد کورتز، این آپارتمان با فرم‌های هندسی خاص و استفاده از مواد نوین یک نمونه دیگر از معماری پست‌مدرن است.

مرکز ملی هنرهای اصیل (National Centre for the Performing Arts) – بکين، چین:

طراحی شده توسط پائو لو، این ساختمان با استفاده از سطوح منحنی و شیشه به عنوان یک نمونه جذاب از معماری پست‌مدرن در آسیا شناخته می‌شود.

این نمونه‌ها تنها چند نمونه از ساختمان‌ها و طراحی‌های معماری پست‌مدرن هستند. معماران در این سبک توانسته‌اند با استفاده از خلاقیت و نوآوری، ساختمان‌ها و فضاهایی با شخصیت خاصی ایجاد کنند که با تفاوت‌های فرهنگی و محلی نیز همخوانی دارند.

بنیان‌گذاران سبک پست مدرن در معماری جهان

معماری پست‌مدرن به عنوان یک جریان فرهنگی و هنری در دهه 1950 و 1960 میلادی شکل گرفت، و بسیاری از معماران و طراحان مشهور در این دوره به پیشوایی این جریان ایستادند. در زیر، به برخی از بنیان‌گذاران و معماران معروف در حوزه معماری پست‌مدرن اشاره شده است:

لوکوربوزیه (Le Corbusier):

لوکوربوزیه یا نام اصلی‌اش “چارلز ادوارد جانره”، یکی از بنیان‌گذاران اصلی مدرنیسم در معماری بود. وی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران مدرنیسم در معماری شناخته می‌شود و طراحی‌هایی با شکل‌ها و خطوط هندسی ساده داشت.

فرانک لوید رایت (Frank Lloyd Wright):

فرانک لوید رایت یکی از معماران برجسته آمریکایی بود که به عنوان یکی از پیشوایان معماری آمریکایی مدرن شناخته می‌شود. وی از اصولی همچون “آریزونا بیتس” و “فرانک لوید رایت فوندیشن” استفاده کرد.

میس ون دروه (Mies van der Rohe):

میس ون دروه یکی از معماران مشهور آلمانی-آمریکایی بود و به عنوان یکی از بنیان‌گذاران معماری پست‌مدرن شناخته می‌شود. او از اصول سادگی و استفاده از مواد صنعتی در طراحی‌های خود استفاده می‌کرد.

آلفونسو اِی یاپی (Alfonso Iannelli):

آلفونسو اِی یاپی هنرمند و معمار آمریکایی-ایتالیایی بود که به عنوان یکی از نمایانده‌های هنری و معماری پست‌مدرن شناخته می‌شود. وی به طراحی‌های آیکونیک و با تأثیر زیادی در طراحی آرایه‌ها و ساختمان‌های عمومی مشغول بود.

زاها حدید الهیان (Zaha Hadid):

زاها حدید الهیان یکی از معماران مشهور و نوآور در دنیا بود. او به عنوان اولین زنی که جایزه پریتزکر را در زمینه معماری دریافت کرد، معروف است. طراحی‌های او از منحنی‌ها و خطوط پیچیده بهره می‌برد.

این افراد بسیاری از اصول و الهام‌های معماری پست‌مدرن را به جلوه آوردند و در تشکیل این جریان معماری تأثیرگذار بودند. همچنین، معماران بسیار دیگر نیز در این دوران با ارائه طراحی‌ها و ساختمان‌های منحصر به فرد به توسعه معماری پست‌مدرن کمک کردند.